Lagavulin và lịch sử làm nên chất Scotch Whisky khói

Được thành lập chính thức bởi John Jonston và Archibald Campbell năm 1816, Lagavulin nằm trên bờ biển phía nam (Kildalton) đảo Islay giữa 2 nhà chưng cất Ardbeg và Laphroaig. Là nhà chưng cất có lịch sử ít thăng trầm nhất so với các nhà làm rượu khác trên Islay.

Lagavulin mở cửa ổn định suốt hơn 2 Thế Kỷ qua mà không có sự gián đoạn đáng kể nào. Ngay cả trong thời gian khó khăn nhất của ngành công nghiệp rượu Scotland, vào những năm 1980 Lagavulin cũng chỉ cắt giảm công suất chưng cất xuống còn 2 ngày/tuần so với 24h/ngày và 7 ngày/tuần như hiện nay.

Có lẽ nhiều người sẽ ngạc nhiên về điều này, mặc dù chưng cất ngày đêm không nghỉ trong suốt hơn 30 năm qua nhưng rượu cất được hầu như chỉ để phục vụ việc đóng chai Lagavulin 16YO. Lagavulin là một trong số ít lò rượu Scotch mà các dòng sản phẩm của họ có thể liệt kê được trên đầu ngón tay. Ngoài sản phẩm chính Lagavulin 16YO, Lagavulin DE (sherry finished) và Lagavulin 8YO vừa gia nhập hội từ đầu năm 2017 vừa qua (riêng phiên bản ra nhân dịp kỷ niệm 200 năm là Special Release), ‘release’ đặc biệt hàng năm là Lagavulin 12YO hiện diện trong mỗi Diageo Special Releases hàng năm. Các sản phẩm khác đều là ‘limited release’ và đặc biệt như loạt Feis Ile và Jazz Festival, hay một số cho Diageo Special Releases như các chai 21YO, 25YO, 30YO và 37YO vài năm trước đây.

>> Xem thêm: Scotch Whisky: kiến thức toàn tập từ A đến Z

Đặc trưng của rượu Lagavulin

Về đặc trưng rượu của Lagavulin thì từ năm 1974, hầu hết các nhà chưng cất Islay đều sử dụng malt của Port Ellen và mặc dù trên lý thuyết là Lagavulin sử dụng chính xác cùng một loại malt (peat ở mức 35ppm) với ‘người anh em’ Caol Ila nhưng không một ai phủ nhận được sự khác nhau giữa hai nhà này. Có nhiều yếu tố dẫn đến sự khác biệt này như thời gian lên men của malt ở Lagavulin chỉ bằng phân nửa ở Caol Ila, ‘cut’ rượu của Lagavulin cũng rộng hơn nhiều so với Caol Ila, cùng với sự khác biệt của nồi chưng cất và ống ngưng tụ… Kết quả là một Lagavulin có chất rượu khói quện và sánh hơn, ‘oily’ hơn so với nhà chưng cất anh em. Người ta còn nói rằng, hồi cuối Thế kỷ 19, Lagavulin bằng cách nào đó đã cố gắng sao chép Laphroaig (cùng một ngôi làng) nhưng do nguồn than bùn và nước của hai nhà khác nhau nên dẫn đến kết quả khác nhau. Nếu bạn muốn một chai rượu khói vừa đủ đậm miệng, hương thơm mạnh mẽ, vị rượu cân bằng và dễ ngon trong nhiều trường hợp, nhất là lại hợp túi tiền thì chắc chắn không bỏ qua Lagavulin 16YO.

Tập đoàn Diageo có khoảng 29 mã để phân loại thùng họ dùng, từ ‘first fill’ của thùng bourbon mới nhập về từ Mỹ, cho đến ‘fourth fill’ của thùng được cải tạo. Lagavulin gần như chỉ sử dụng một loại thùng duy nhất, ‘third fill bourbon hogshead’. Lagavulin thỉnh thoảng vẫn đóng thùng sherry, nhưng số lượng loại thùng này rất ít, chủ yếu là các thùng ít ‘active’ (trơ) nhằm giữ được chất rượu Lagavulin ngay cả trong một thời gian dài. Các chai Lagavulin sherry được phát hành cũng rất hiếm và khá đắt đỏ, chúng ta chỉ có thể bắt gặp trong vài mẻ ra mắt biệt với lượng đóng chai từ ít đến rất ít. Hiện nay có tới 80% số lượng chưng cất Lagavulin được đóng single malt mà cụ thể phần rất lớn dành cho sản phẩm Lagavulin 16YO của họ, một số ít còn lại được dùng trong chai blended whisky White Horse. Lagavulin rất chú trọng đến việc bảo vệ thương hiệu của mình, hiếm khi ta bắt gặp Lagavulin được đóng chai bởi các nhà đóng chai độc lập, và nếu có thì thường phải mang một tên gọi khác.

Hương rượu Lagavulin

Chất rượu được khởi đầu bằng hương trái cây lan tỏa rộng với tone hơi trầm. Mùi khói than bùn dần hiện lên rõ ràng nhưng bạn vẫn dễ dàng cảm nhận được sự ngọt ngào của táo và lê xen lẫn. Bạn sẽ cảm thấy hơi ấm trong làn hương rượu, đó là tác động của những loại gia vị ớt kết hợp với mùi da thuộc.

Lagavulin có vị như thế nào?

Có thể mỗi người sẽ có một cách diễn tả khác nhau nhưng chủ đạo vẫn sẽ là mùi khói than bùn và gỗ cháy, gợi cho bạn hình ảnh lửa trại bập bùng. Khởi đầu của chất rượu khá mãnh liệt nhưng dần chậm lại bởi sự ngọt ngào vốn có của trái cây, đường và chocolate đen. Tất nhiên không thể bỏ qua độ mịn màng và sâu lắng. Khói than bùn vẫn sẽ tiếp tục cho đến khi rượu hoàn toàn trôi qua cuống họng, để lại chút dư vị mặn mòi của biển.

Hậu vị của rượu scotch whisky Lagavulin

Đến lúc này hương gỗ sồi mới bắt đầu lộ diện như một thông lệ truyền thống của Scotch whisky. Tất nhiên là cả mùi khói, caramel và vanille nữa. Hậu vị không thực sự dài nhưng mặn mà, tròn đầy.

Rượu Lagavulin có giá bao nhiêu?

Tùy theo phiên bản đóng chai từng năm, Lagavulin sẽ có giá khác nhau, chúng giao động từ $100 đến $200. Chắc chắn đây là một mức giá hợp lý.

—
Tạp chí Đàn ông Menback
Theo: Nguyễn Minh Khánh & internet.